Bị sán lợn làm tổ trong não vì mê tiết canh, nem chua
“Gần 30 bệnh nhân điều trị mỗi năm tại BV Nhiệt đới TƯ đều có thói quen ăn tiết canh, nem chua thường xuyên”, TS.BS Nguyễn Như Lâm, Trưởng khoa Vi rút - Kí sinh trùng, cho biết.
Người nổi “gạo” vì sán lợnTS Lâm cho biết, nguy cơ mắc sán lợn cao khi ăn đồ sống như tiết canh lợn, thịt lợn chưa nấu chín. Những con lợn mà dân gian vẫn hay gọi là “lợn gạo” thực chất là lợn bị nhiễm sán. Bản chất hạt gạo trong con lợn là nang ấu trùng của sán. Khi ăn phải thịt lợn gạo nấu chưa chín, ăn tiết canh những con lợn này vào người, nang ấu trùng nở ra, phát triển trong cơ thể để trở thành sán dây trưởng thành và gây bệnh.
Hình thức nhiễm sán lợn thứ hai, đó là khi con lợn nhiễm sán thải phân ra ngoài kèm theo trứng sán. Nếu người nuốt phải trứng sán này do ăn phải thức ăn nhiễm trứng sán như rau sống, tiết canh (trứng sán trong phân có nguy cơ dính vào tiết canh trong quá trình chọc tiết lợn) và bị nhiễm ấu trùng sán lợn.
Khi trứng vào trong cơ thể nó phát triển thành ấu trùng. Ấu trùng sán lợn có khả năng xuyên qua niêm mạc đường tiêu hóa, cư trú ở tất cả các hệ thống từ cơ vân đến cơ tim, cơ hoành, nổi những hạt li ti trên da như con lợn gạo. Còn nếu sán lợn đi lên não, mắc lại đây, phát triển lớn lên gây bệnh sán não.
Tưởng động kinh lại hóa… sán não
Hình ảnh cho thấy sán làm tổ trong não
Qua
thực tế điều trị, TS Lâm cho biết, đa phần người bệnh nhiễm sán não đến
viện khám vì lo lắng bị đau đầu, tiền đình, động kinh nên mọi người đều
hết sức hoảng hốt hình ảnh phim chụp cắt lớp lại phát hiện sán làm tổ
trong não.
Khi
mắc sán não, người bệnh có biểu hiện đau đầu, buồn nôn, nôn, có thể có
các cơn co giật kiểu động kinh. “Chính vì đặc điểm này mà bệnh sán não
dễ chẩn đoán nhầm động kinh, nhất là ở tuyến y tế cơ sở. Nhưng khi đi
chụp cắt lớp, hình ảnh nang sán não dễ dàng được phát hiện, bởi nang sán
có kích thước khá to, có những nang lớn từ 0,5 - 1cm. Đây chính là
nguyên nhân gây những biểu hiện đau đầu, nôn, co giật cho người bệnh”,
TS Lâm nói.
ThS
Đỗ Trung Dũng, Trưởng Khoa Ký sinh trùng, Viện Sốt rét ký sinh trùng TƯ
cho biết, biểu hiện của nhiễm nang sán rất phong phù, tùy thuộc vào vị
trí mà các nang sán cu ngụ. Ấu trùng sán có thể đi bất kỳ cơ quan nào
trong cơ thể nhưng thường tập trung nhiều ở cơ, mắt, và đặc biệt là não,
trong hệ thần kinh trung ương, chiếm 60-80% các trường hợp. Khi cư trú
vùng cơ, gây các tổn thương thì trên da người bệnh xuất hiện các nang
nhỏ bằng hạt đỗ hoặc hạt dẻ, tròn, chắc, không đau, di động trên nền sâu
và lăn dưới da, màu da ở trên bình thường. Còn khi cư trú ở não gây các
triệu chứng động kinh, co giật, nhìn mờ, mù mắt, tăng áp lực nội sọ,
đau đầu kéo dài…”Đáng nói, biểu hiện của sán lợn trong não dễ khiến
người bệnh nhầm lẫn với một số bệnh thần kinh khác. Bởi người bệnh
thường có đau nhức đầu, chóng mặt, buồn nôn, mất ngủ, trí nhớ giảm sút,
bại chân tay, rối loạn cảm giác, liệt, tăng áp lực nội sọ…Vì thế, rất
nhiều bệnh nhân có ấu trùng sán lợn trong não đến viện sau cả quá trình
dài vài năm đi khám ở nhiều nơi mà không phát hiện ra bệnh”, BS Dũng
nói. TS Lâm cho biết thêm, với những bệnh nhiễm kí sinh trùng nếu không tái nhiễm sẽ tự khỏi do kí sinh trùng sống có thời hạn trong cơ thể. Nhưng thực tế, người bệnh đã bị nhiễm kí sinh trùng thì thường liên tục bị tái nhiễm do thói quen ăn uống. Nếu nhiễm kí sinh trùng liên tục, bệnh không tự khỏi, các nang sán này có thể để lại di chứng não cho người bệnh, chính vì vậy mà việc phát hiện, điều trị và phòng tái nhiễm kí sinh trùng là vô cùng quan trọng.
“Nhất là với những bệnh nhân bị nang sán gây tổn thương ở những ống dẫn lưu, lưu thông ổ dịch não tủy từ trên não, gây tắc, gây giãn não thất, ứ nước trong não thì việc phát hiện sớm rất quan trọng để tiến hành phẫu thuật. Còn bình thường, với sán não người bệnh chỉ cần điều trị nội khoa mà không có chỉ định phẫu thuật”, TS Lâm nói. Còn nếu được phát hiện sớm bệnh nhân sẽ khỏi hẳn các triệu chứng do ấu trùng sán gây ra, song nhiều trường hợp có thể để lại hiện tượng các nốt vôi hóa trong não do bị nang sán quá lâu không được điều trị.
Để phòng bệnh, cần phải vệ sinh cá nhân sạch sẽ, tránh tiếp xúc với môi trường đất, cần rửa tay sạch trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh. Cần vệ sinh môi trường sạch sẽ, quản lý tốt nguồn phân, không dùng phân tươi để tưới rau… Tuyệt đối không ăn thịt lợn gạo, tiết canh, nem chua, thịt lợn tái, điều trị người bệnh khi có biểu hiện nhiễm sán dây…
**********
Ấu trùng sán lá gan thường nằm ở đuôi cá
PGS.TS Lê Thanh Hòa, Trưởng phòng Miễn dịch học, Viện Công nghệ Sinh học cho biết: Các
nghiên cứu cho thấy, các loài cá mình dẹt như cá mè, cá diếc... nuôi ở
ao hồ hay tự nhiên đều chứa rất nhiều ấu trùng sán lá gan nhỏ.
Đặc
biệt, có thể do ái lực của cơ thịt cá nên phần đuôi cá có oài ấu trùng
sinh sống rất nhiều. Trong khi sống ở thịt cá, ấu trùng sẽ phát triển
thành nang kén.
Nếu
người ăn cá nhưng nấu không chín dễ dàng nhiễm sán. Vì thế, cần nấu cá
sôi ít nhất 30 phút để tiêu diệt ký sinh trùng. Tránh ăn gỏi cá, cá tái
hay cá hấp chưa chín kỹ.
*********
U sán ở mắt vì ăn tiết canh lợn
Anh Nguyễn Xuân T. (32 tuổi ở Bắc Giang) rất khoái khẩu với món tiết canh lợn. Một lần, sau 3 ngày ăn tiết canh, tự nhiên anh thấy mắt sưng to và ngứa dữ dội, nhỏ thuốc mắt không thấy đỡ. Sau đó, ở rìa mắt nổi lên một cục u, lúc to, lúc nhỏ.
Ảnh minh họa
Đi
khám bác sĩ chấn đoán u sán ở kết mạc vùng hốc mắt. Khối u có lúc sưng
to, lúc xẹp xuống do sán chui ra ngoài nang nằm trên kết mạc. Anh phải
phẫu thuật để lấy con sán ra.
Lời bàn:
Khi ăn tiết canh sống của một số con lợn có sán không được kiểm dịch,
sán sẽ theo đường tiêu hoá vào ruột, sau khi vào ruột, chúng nhanh chóng
di chuyển tới các bộ phận trong cơ thể và khu trú thành những nang
bệnh.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét