CHA, CON VÀ TIẾNG VIỆT
TT:
Không phải một cái truyện ngắn hay tản
văn. Nhưng câu chuyện này không nằm
ngoài văn chương. Một câu chuyện thật
cảm động và kính phục bởi cả hai mẫu nhân vật
đều có thật ngoài đời. Bạn hãy thử đọc
nhé.
1.
Khi tôi kết thúc cuộc trò chuyện đầu
tiên với cô gái nhỏ nhắn người VN kia
thì người cha hỏi tôi, giọng đầy sự quan
tâm: “Cô thấy phát âm tiếng Việt của
con gái tôi như thế nào?”. Tôi bày tỏ sự
thán phục: “Cô ấy nói tiếng Việt giọng Bắc
rất chuẩn và tiếng Việt của cô ấy thật đẹp. Chắc
cô ấy cũng mới sang Mỹ phải không?”. Đôi chân
mày của người cha giãn ra, vẻ mặt đầy hân hoan
và hạnh phúc: “Con bé sang đây đã 13
năm”.
Tôi
nhìn hai cha con, lòng đầy nghi hoặc.
Làm thế nào để người cha Mỹ kia giữ gìn
tiếng Việt cho đứa con gái Việt trong
suốt 13 năm ấy trong khi ông không biết
nói tiếng Việt? Cô gái tôi gặp kia dạ
thưa rất lễ phép, nói năng e ấp và đáng
yêu như một cô gái Bắc Hà chính hiệu được giáo
dục trong một gia đình nền nếp xưa đã gây cho
tôi nỗi ngạc nhiên lớn lao. Và rồi sự ngạc nhiên
trong tôi đã chuyển thành thán phục, khi tôi
được nghe bạn bè kể về cuộc nhận và nuôi con
nuôi này.
Đó
là một ngày của 13 năm trước, người đàn
ông Mỹ sang VN và tìm đến cô nhi viện
để kiếm một bé gái nhận làm con nuôi.
Khi ấy, ông đã nói với những người có
trách nhiệm ở cô nhi viện: “Hôm nay, tôi
nhận của quý vị một đứa bé VN, tôi hứa
sau này sẽ trả lại quý vị một cô gái VN. Tôi sẽ
không biến cô ấy thành người Mỹ”.
Để
thực hiện lời hứa của mình, trong ngần
ấy năm qua vợ chồng ông đã thay phiên
nhau chăm sóc tâm hồn Việt cho cô bé, cứ
đến cuối tuần họ lại chở cô bé đến
những nơi có người Việt sống để cô bé
nói chuyện bằng tiếng Việt. Người cha cũng
“tranh thủ” bạn bè người Việt của mình ở Mỹ, gặp
ai ông cũng bảo họ “nói tiếng Việt với con gái
tôi” và tôi không phải là người đầu tiên được
ông nhờ. Người cha ấy cũng tìm hiểu văn hóa VN,
cho con gái ăn thức ăn VN để chắc chắn
rằng khi cô bé trở lại quê cha đất tổ sẽ
không xua tay bịt mồm trước nước mắm
quê nhà.
Ông
nói rằng sẽ thật là mắc cỡ nếu để con
gái mình không hiểu gì về văn hóa Việt,
đời sống Việt. Tháng 8-2009, cô gái sẽ
trở về và làm việc tại VN sau khi tốt
nghiệp đại học ở Mỹ. Ông nói: “Đó là lựa
chọn của con gái tôi và cũng là mong muốn
của tôi. Tôi thật sự lo cho con gái nhưng tôi
luôn muốn con bé tự lập trên quê cha đất mẹ của
nó”.
Hạnh
(thứ hai từ phải sang) bên cạnh nhà thơ
Nguyễn Quang Thiều trong buổi biểu diễn
dân ca VN tại bế mạc trại sáng tác
Trường Umass Boston – Ảnh: Bruce Weigl
2.
“Bố tôi luôn yêu cầu tôi nói tiếng Việt
ngay khi có thể. Ông tìm hiểu về văn
hóa VN và dạy cho tôi. Ông mua những
băng nhạc VN để tôi nghe và tìm kiếm
những người bạn VN để tôi giao tiếp với
họ bằng tiếng mẹ đẻ của mình” – cô con gái đã
nói về người cha của mình như thế. Cô gọi ông
bằng “bố” hoặc “bố tôi” đầy trìu mến và thương
yêu.
Cô
kể rằng khi nhận nuôi mình, người cha
đã lặng lẽ học tiếng Việt, tìm hiểu văn
hóa VN từ đền chùa, miếu mạo đến phong
tục tập quán hằng ngày. Đến nay, tuy ông
không nói được tiếng Việt nhưng hiểu
tiếng Việt khá nhiều. Và điều quan trọng
nhất là ông đã dạy dỗ và “giữ gìn” cô theo cách
của một ông bố VN.
Cô
nói: “Bố đã dạy tôi từng chút một, từ
những việc đơn giản nhất trong ứng xử
của đời sống thường nhật đến những suy
nghĩ, hành động. Bố luôn muốn tôi phải
là một người VN, phải nói tiếng Việt
thật giỏi, để khi tiếp xúc với tôi, người ta
không được nói tôi là một Việt kiều gì đó”.
Trong iPod của cô con gái, ngoài những bản nhạc
jazz mà cô rất yêu thích là những bài hát
Việt.
Buổi
bế mạc trại sáng tác ở Trường đại học
Umass Boston cuối tháng 6 vừa qua, cô đã
cùng với nhà thơ Nguyễn Quang Thiều và
những người bạn VN làm thành một đội
biểu diễn dân ca, vừa hát say sưa vừa gõ
nhịp theo những bài quan họ Bắc Ninh lả
lướt.
3.
Người cha đó là một tên tuổi lớn của
nền thi ca nước Mỹ đương đại. Thơ của
ông được đọc ở nhiều nơi và được rất
nhiều người yêu thích. Ông đang giảng
dạy tại Trường đại học Oberlin ở Ohio. Hồi
ký ông viết về một quãng thời gian hai năm tại
VN cùng với những dòng thơ tặng con gái trong
The circle of Hanh: A memoir đã trở thành một
trong những cuốn hồi ký hiếm hoi là best-seller
lúc bấy giờ. Ông là Bruce Weigl. Còn cô
con gái tên là Hạnh. Khi viết những dòng
này, tôi nhớ đến gương mặt rạng rỡ đầy
tự hào của ông khi nghe tôi nhận xét
tiếng Việt của con gái ông thật là đẹp.
Tôi
thật sự muốn nói với ông lời cảm ơn vì
ông (và gia đình) đã giữ gìn và nuôi
dưỡng một tâm hồn VN bằng tất cả thương
yêu của mình. Một người bạn của tôi khi
biết chuyện này đã nói rằng: “Ông ấy đến
từ một nền văn hóa lớn nên ông ấy biết
trân trọng một nền văn hóa lớn khác”. Còn
tôi, tôi chỉ nghĩ đơn giản: ông ấy là một người
cha thực thụ, và khi làm một người cha, người ta
sẽ biết cách để làm điều gì tốt nhất cho con
mình.
Con gái bố
Thật
là ngạc nhiên khi con không hề sợ hãi,
kể cả đêm đen với những bóng đêm đe dọa
xung quanh.
Trên con đường chúng ta tìm kiếm chính mình, trong suy tưởng…
Con
đã làm gián đoạn thời gian đơn độc của
bố, thời gian bố đối diện với cái chết
và mỉm cười trước nó.
Nhưng, con đã đến đây.
Trong
bộ đồ mặc ở nhà sáng màu mà chúng ta đã
mua ở Hà Nội, con tập nói tiếng Anh bập
bẹ và trong đôi mắt đen của con, những
dòng sông của Bình Lục vẫn chảy êm đềm.
Đôi
mắt con ẩn chứa cả một đại dương bao la
tình thương khi con đến với
bố.
Bố
muốn nói với con rằng con là dòng sông
của bố hoặc con là bông hoa của bố, hay
con là con chim vàng anh xinh xắn của
bố.
Nhưng,
bố không muốn dùng những từ ngữ để miêu
tả con, bố không muốn con bị giới hạn
trong những ý nghĩa của từ ngữ.
Và vì thế, bố yên lặng. Bố ngắm nhìn con…
(BRUCE WEIGL)
Đây
là một trong rất nhiều bài thơ mà Bruce
Weigl đã làm tặng con gái mình. Bài thơ
bằng tiếng Anh nhưng có tựa đề tiếng
Việt không dấu là Con gai bo. Bruce đã
đọc bài thơ này trong buổi đọc thơ tại
thư viện Menard, Boston vào cuối tháng
6-2009, khi đọc ông nhìn con gái đầy thương
mến.
Bên
dưới khán phòng, Hạnh Nguyễn Weigl đã
khóc và rất nhiều độc giả khác cũng đã
khóc vì cảm động. Bài thơ này được in
trong tập thơ mới nhất của Bruce:
Declension in the village of Chung
Luong.
TRẦN THU HOA
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét